روش های تشویق و تنبیه کودک
روشهای تشویق شامل:
1-تعامل مثبت با کودک 2- تحسین کردن و پاداش دادن به کودک 3- جدول ستاره
تعامل مثبت با کودک:
تا زمانیکه باکودک تعامل مثبت برقرار نکنیم روشهای تنبیهی اثری ندارد.
یکی از مهمترین روشهای برقراری تعامل مثبت با کودک، بازی کردن با اوست.
ویژگی بازی با کودک جهت تعامل مثبت:
- روزانه باشد.
- نیم ساعت در روز باشد.
- تعاملی باشد.(کودک و والد هردو درگیر بازی باشند.)
- بازی به انتخاب خود کودک باشد.
- محیط بازی ایمن باشد.
- همراه با تحسین و تشویق باشد.
- بدون باید و نباید ، پرخاشگری ، تهدید ، سرزنش باشد.
انواع پاداش ها:
کلامی،فیزیکی، فعالیتی،مادی
پاداش کلامی:تعامل توصیف دقیق رفتاری که کودک انجام داده
پاداش فیزیکی:شامل بوسیدن،لمس کردن ، درآغوش گرفتن کودک
پاداش فعالیتی:
انجام دادن فعالیتی با کودک که مورد علاقه کودک است.
دادن فعالیتی با کودک که مورد علاقه کودک است
پاداش مادی:شامل اشیا مورد علاقه کودک مانند اسباب بازی یا خوراکی می باشد.
جدول ستاره :
گامی برای تشویق کودک، به خصوص ایجاد انگیزه برای یادگیری مهارت جدید در کودک ، از جدول ستاره استفاده میشود.
نکات مهم در تهیه جدول ستاره:
1- متناسب با توان کودک باشد.
2-حتما موضوع داشته باشد.
3-تنوع در جدول و ظاهر زیبا
- مشخص باشد چه کار انجام دهد به ستاره می رسدو با چه تعداد ستاره به جایزه می رسد و به چه جایزه ای می رسد.
- اوایل از رفتار ساده تر شروع شود.
- اوایل با یک رفتار و با یک ستاره به جایزه برسد.
- هر 2 هفته جدول سخت تر شود.
روشهای تنبیه در کودک :
محرومیت از فعالیت یا شی مورد علاقه
نادیده گرفتن
محرومسازی موقت Time out
- محروم سازی از فعالیت یا شی مورد علاقه :
در این روش کودک را از شی یا فعالیت مورد علاقه اش برای مدتی مشخص و محدود محروم می کنید.البته محروم کردن باید منصفانه و متناسب با سن کودک باشد و به رشد او آسیبی نزند.
- نادیده گرفتن:وقتی رفتار کودک توجه طلبانه است ولی آسیبی به خود و یا دیگران نمیزند (مثل گریه کردن،شکلک درآوردن،کودکانه صحبت کردن و …)
هنگام نادیده گرفتن
- هیچ تماس فیزیکی با کودک برقرار نشود.
- هیچ تماس یا ارتباط کلامی با کودک برقرار نشود.
- هیچ تماس چشمی با کودک برقرار نشود.
محرومسازی موقت Time out
زمانی از این روش استفاده می شود که کودک از دستورات سرپیچی کند و یا رفتارهایی که آسیب به خود یا دیگران می زند انجام می دهد.(مثل کتک زدن، پرت کردن ، لگد زدن و …)
در این روش کودک برای مدت کوتاه و مشخص در محل دیگری ، دور از بقیه قرار می گیرد.
این روش برای کودکان 2-10 سال قابل اجراست.
به ازا هرسال سن کودک ،می توان 1 دقیقه برای محروم سازی در نظر گرفت (مثلا کودک 3 ساله 3 دقیقه در اتاق خلوت بماند.)
چند نکته درمورد اتاق خلوت:
اتاق خلوت نباید برای کودک جای جالبی باشد و در ضمن نباید محل ترسناکی باشد.
برای اجرای این روش قاطع باشید نه پرخاشگر
اگر کودک در رفتن به اتاق خلوت مقاومنت کرد به ازا هر100ثانیه توقف ، 1 دقیقه زمان ماندن در اتاق خلوت اضافه می شود.
اگر بازهم مقاومت کرد ، بازگیری پاداش انجام می دهیم و اورا از شی یا فعالیت مورد علاقه اش دور می کنیم.
در صورتیکه به اتاق خلوت رفت و گریه و زاری کرد نادیده میگیریم
در صورت جیغ و داد ، انجام رفتارهای خطرناک ،یک تایم اوت جدید در نظر میگیریم.